ธีระชัย ภูวนาถนรานุบาล อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง และประธานกรรมการธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร ในรัฐบาลของนางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร อดีตเลขาธิการสำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.) อดีตรองผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย และประธานกรรมการคณะกรรมการกำกับตลาดทุน และเป็นประธานกลุ่ม ก.ล.ต. อาเซียน (ACMF) 2 สมัย
เกิดเมื่อวันที่ 21 ธันวาคม พ.ศ. 2494 เป็นบุตรของ ร.ต.ถาวร กับนางมันทนา ภูวนาถนรานุบาล สำเร็จการศึกษาระดับมัธยมต้นที่โรงเรียนเซนต์คาเบรียล และระดับมัธยมปลายที่โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา เมื่อปี พ.ศ. 2512 หลังจากสำเร็จการศึกษาในระดับปริญญาตรี สาขาเศรษฐศาสตร์ จาก London School of Economics and Political Sciences ประเทศอังกฤษ เมื่อปี พ.ศ. 2517 ต่อจากนั้นได้สำเร็จหลักสูตรประกาศนียบัตรสอบบัญชีชั้นสูง The Fellow of Chartered Accountants สถาบันการสอบบัญชีของประเทศอังกฤษ ในปี 2520 และหลักสูตร Senior Managers in Government ที่ John F. Kennedy School มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด ประเทศสหรัฐอเมริกา ในปี พ.ศ. 2544
ด้านชีวิตครอบครัวสมรสกับนางวรรณพร ภูวนาถนรานุบาล (สกุลเดิม อู่อุดมยิ่ง) มีบุตร 3 คน คือ นางสาวธนพร ภูวนาถนรานุบาล นายคณิน ภูวนาถนรานุบาล และนางสาวฐานิตา ภูวนาถนรานุบาล
หลังจากสำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรีและประกาศนียบัตรสอบบัญชีชั้นสูง ได้เข้าปฏิบัติงานที่ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) ในปี พ.ศ. 2520 โดยเริ่มทำงานด้านกำกับและพัฒนาสถาบันการเงินในช่วงปี พ.ศ. 2534 – 2536 ได้ย้ายไปดูแลงานด้านการบริหารเงินทุนสำรองของประเทศ และในช่วงวิกฤติเศรษฐกิจไทยปี พ.ศ. 2540 ได้เป็นหนึ่งในคณะกรรมการของธนาคารแห่งประเทศไทยที่ดูแลเรื่องการตรวจสอบและวิเคราะห์ธนาคารพาณิชย์ตามนโยบายเสริมสร้างความเชื่อมั่นในระบบสถาบันการเงิน รวมถึงการสั่งระงับการดำเนินกิจการของสถาบันการเงิน 56 แห่ง
ในปี พ.ศ. 2541 ได้รับแต่งตั้งเป็นผู้ช่วยผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทยสายนโยบายการเงิน และในปี พ.ศ. 2545 ได้รับแต่งตั้งเป็นรองผู้ว่าการเสถียรภาพการเงิน ก่อนที่จะได้รับแต่งตั้งเป็นเลขาธิการสำนักงานคณะกรรมการ ก.ล.ต. เมื่อวันที่ 28 ธันวาคม พ.ศ. 2546 และต่อวาระการดำรงตำแหน่งอีก 1 สมัย เมื่อวันที่ 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2551 โดยได้ลาออกจากตำแหน่งเลขาธิการเมื่อวันที่ 5 สิงหาคม 2554
ในขณะที่ดำรงตำแหน่งเลขาธิการ สำนักงาน ก.ล.ต. ประธานคณะกรรมการกำกับตลาดทุน และกรรมการและเลขานุการของคณะกรรมการ ก.ล.ต. นายธีระชัย ภูวนาถนรานุบาลยังเป็นกรรมการในหน่วยงานอื่นด้วย เช่น กรรมการในคณะกรรมการนโยบายสถาบันการเงิน ธนาคารแห่งประเทศไทย กรรมการในคณะกรรมการกำกับและส่งเสริมการประกอบธุรกิจประกันภัย ประธานอนุกรรมการบริหารความเสี่ยง บรรษัทบริหารสินทรัพย์ไทย ประธานกรรมการตรวจสอบ บรรษัทบริหารสินทรัพย์ไทย และกรรมการในคณะกรรมการ บรรษัทบริหารสินทรัพย์ไทย กรรมการในคณะกรรมการควบคุมการประกอบวิชาชีพสอบบัญชี กระทรวงพาณิชย์ กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิในคณะกรรมการวินิจฉัยภาษีอากรตามประมวลรัษฎากร กรมสรรพากร กรรมการตัวแทนกระทรวงการคลังในบริษัทข้อมูลเครดิตแห่งชาติ จำกัด เป็นต้น
วันที่ 9 สิงหาคม พ.ศ. 2554 ได้เข้ารับตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง ในรัฐบาลของนางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร แต่ในระหว่างดำรงตำแหน่งมักจะมีข่าวความขัดแย้งกันทางความคิดกับนายกิตติรัตน์ ณ ระนอง รองนายกรัฐมนตรีด้านเศรษฐกิจอยู่เสมอ ต่อมาในเดือนมกราคม พ.ศ. 2555 จึงถูกปรับออกจากตำแหน่งดังกล่าว
- Thailand’s Future Competitiveness On World Stage: Agenda For The New Government Speech by Mr. Thirachai Phuvanatnaranubala, Secretary-General, Securities and Exchange Commission, Thailand, at the Federation of Capital Market Organizations Seminar on 2 June 2011
- การปฏิรูปการกำกับดูแลสถาบันการเงินโลก การสัมภาษณ์ คุณธีระชัย ภูวนาถนรานุบาล เลขาธิการ ก.ล.ต. ทาง ASEAN TV รายการ Inside Asia ประจำวันอังคารที่ 31 พฤษภาคม 54
- การคัดเลือกผู้จัดการกองทุนการเงินระหว่างประเทศ การสัมภาษณ์ คุณธีระชัย ภูวนาถนรานุบาล เลขาธิการ ก.ล.ต. ทาง ASEAN TV รายการ Inside Asia ประจำวันศุกร์ที่ 27 พฤษภาคม 54
- Time for capital markets in Asia to rise by Mr. Thirachai Phuvanatnaranubala, Secretary-General, Securities and Exchange Commission, Thailand and Chairman of the ASEAN Capital Markets Forum at the Goldman Sachs sponsored seminar during the ADB’s 44th Annual Meeting, Hanoi, 3 May 2011
- เลขาธิการ ก.ล.ต. ได้ให้สัมภาษณ์ ASEAN TV เรื่อง ASEAN Capital Market Integration (คลิกเพื่อชมวิดีโอ ส่วนที่ 1/3 | ส่วนที่ 2/3 | ส่วนที่ 3/3 |)
- เลขาธิการ ก.ล.ต. บรรยายให้ความรู้ในหัวข้อ “บทบาทตลาดทุนพัฒนาเศรษฐกิจและการกำกับดูแล” โดยชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของตลาดทุนที่มีต่อระบบเศรษฐกิจและทิศทางการพัฒนาตลาดทุนของ ก.ล.ต. หน่วยงานของกระทรวงการคลัง ในหลักสูตรนักบริหารการคลัง (นบค.) ณ หอประชุมสมาคมธรรมศาสตร์ วันที่ 3 มีนาคม 2554 (คลิกเพื่อชมไฟล์คำบรรยาย)
- เลขาธิการ ก.ล.ต. กล่าวปาฐกถาในงานสัมมนานานาชาติของกลุ่มประเทศ ความร่วมมือทางเศรษฐกิจในเอเซีย-แปซิฟิก (Asia-Pacific Economic Cooperation: APEC) โดยเตือนตลาดเกิดใหม่ให้คำนึงถึงความเสี่ยงที่อาจทำให้สถาบันการเงินมีปัญหา เช่น ความเสี่ยงนอกงบดุล ความเสี่ยงจากยอดหนี้ระหว่างธนาคารด้วยกัน และทางออกเมื่อสถาบันการเงินประสบปัญหา ซึ่งงานสัมมนานี้จัดโดย ก.ล.ต.ร่วมกับ Asian Development Bank (ADB) ในวันที่ 14 -18 มี.ค. 2554 ณ โรงแรม Grand Millenium Shkhumvit (คลิกเพื่อชมปาฐกถา)
- ในฐานะประธาน ACMF ได้ให้สัมภาษณ์ ASEAN TV ถึงความสำคัญของความร่วมมือของกลุ่มประเทศอาเซียนในการเชื่อมโยงตลาดทุน พร้อมทั้งความท้าทายและการปรับตัวของแต่ละประเทศเพื่อให้บรรลุเป้าหมายร่วมกัน (คลิกเพื่อชมวิดีโอ)
